Polska to kraj, który słynie z pięknych gór, a Tatry są niewątpliwie najbardziej znanym i popularnym pasmem górskim. Jednak Polska ma znacznie więcej do zaoferowania miłośnikom górskich krajobrazów. W tym artykule przedstawimy mniej znane, ale równie urokliwe pasma górskie, które warto odwiedzić podczas podróży po Polsce.
Bieszczady - dzika kraina połonin
Bieszczady, położone na południowym wschodzie Polski, to jedno z najbardziej dzikich i tajemniczych pasm górskich w kraju. Charakteryzują je łagodne, zaokrąglone szczyty pokryte trawiastymi połoninami, które jesienią przybierają piękne, rdzawe barwy. Bieszczady to miejsce idealne dla osób szukających ciszy, spokoju i kontaktu z przyrodą.
Najwyższym szczytem Bieszczad po polskiej stronie jest Tarnica (1346 m n.p.m.), z której roztacza się wspaniała panorama na okoliczne wzgórza. Inne popularne szczyty to Halicz (1333 m n.p.m.) i Wielka Rawka (1307 m n.p.m.). Wędrując po bieszczadzkich szlakach, można spotkać dzikie zwierzęta, w tym rzadkie gatunki, takie jak wilki, rysie czy niedźwiedzie.
Bieszczady to również region pełen historii i kultury. Przed II wojną światową mieszkali tu głównie Bojkowie i Łemkowie, jednak po wojnie większość z nich wysiedlono. Ślady ich obecności można zobaczyć w postaci malowniczych, drewnianych cerkwi, które stanowią jeden z najcenniejszych zabytków regionu.
Karkonosze - kraina Ducha Gór
Karkonosze to najwyższe pasmo Sudetów, położone na granicy polsko-czeskiej. Słyną z surowych, granitowych szczytów, malowniczych wodospadów i unikalnej roślinności. Najwyższym szczytem Karkonoszy i całych Sudetów jest Śnieżka (1603 m n.p.m.), na której znajduje się charakterystyczna obserwatorium meteorologiczne przypominające kosmiczne spodki.
Karkonosze są związane z legendą o Duchu Gór, zwanym Liczyrzepą lub Karkonoszem, który miał strzec skarbów ukrytych w górach. Według podań, pomagał dobrym ludziom, ale karał chciwych i złych. Dziś jego wizerunek jest jednym z symboli regionu.
Warto odwiedzić Wodospad Kamieńczyka (najwyższy w polskich Sudetach, 27 m wysokości), malowniczy Śnieżne Kotły (polodowcowe kotły o niemal pionowych ścianach) oraz Karkonoski Park Narodowy, który chroni unikalną przyrodę tych gór.
Góry Świętokrzyskie - najstarsze góry w Polsce
Góry Świętokrzyskie to jedno z najstarszych pasm górskich w Europie, liczące ponad 500 milionów lat. Mimo że nie są wysokie (najwyższy szczyt, Łysica, ma zaledwie 612 m n.p.m.), zachwycają swoim urokiem, bogatą historią i legendami.
Region ten słynie z gołoborzy - rumowisk skalnych powstałych w wyniku wietrzenia. Największe z nich znajduje się na zboczu Łysej Góry, gdzie wznosi się również zabytkowy klasztor benedyktynów z relikwiami Krzyża Świętego, od których pochodzi nazwa całego pasma.
Góry Świętokrzyskie to również miejsce, gdzie wydobywano rudy metali już w starożytności. Świadectwem tej działalności jest Muzeum Starożytnego Hutnictwa im. Mieczysława Radwana w Nowej Słupi. Warto odwiedzić także jaskinię "Raj", słynącą z pięknych nacieków, oraz rezerwat "Kadzielnia" w Kielcach, gdzie można podziwiać skały z okresu dewonu z licznymi skamieniałościami.
Beskidy - łagodne i gościnne
Beskidy to rozległe pasmo górskie w południowej Polsce, dzielące się na kilka grup: Beskid Śląski, Beskid Żywiecki, Beskid Mały, Beskid Makowski, Beskid Wyspowy, Beskid Sądecki, Beskid Niski. Każdy z nich ma swój unikalny charakter i atrakcje.
Beskid Śląski
Beskid Śląski to najbardziej na zachód wysunięte pasmo Beskidów, popularne wśród turystów ze względu na dobrze rozwiniętą infrastrukturę. Najwyższym szczytem jest Skrzyczne (1257 m n.p.m.). Warto odwiedzić malowniczą Wisłę – miasto, z którego pochodzi Adam Małysz, oraz Szczyrk – popularny ośrodek narciarski.
Beskid Żywiecki
Beskid Żywiecki to najwyższe pasmo Beskidów z Babią Górą (1725 m n.p.m.), zwaną "Królową Beskidów". Góra ta słynie z pięknych widoków i zmiennej pogody – miejscowi mówią, że "Babia Góra ma nogi w piekle, a głowę w niebie". W regionie tym warto odwiedzić również Jezioro Żywieckie i poznać kulturę górali żywieckich.
Beskid Sądecki
Beskid Sądecki zachwyca pięknymi widokami i licznymi uzdrowiskami, takimi jak Krynica-Zdrój, Muszyna czy Piwniczna-Zdrój. Najwyższym szczytem jest Radziejowa (1262 m n.p.m.). Region ten słynie z wód mineralnych i tradycji leczniczych sięgających XIX wieku.
Beskid Niski
Beskid Niski to najdziksze i najmniej zaludnione pasmo Beskidów, pełne opuszczonych wsi, starych cmentarzy i drewnianych cerkwi. To region o bogatej historii i kulturze Łemków. Najwyższym szczytem po polskiej stronie jest Lackowa (997 m n.p.m.). Wędrując po Beskidzie Niskim, można doświadczyć prawdziwej ciszy i spokoju, z dala od zatłoczonych szlaków turystycznych.
Pieniny - malownicze i romantyczne
Pieniny to niewielkie, ale niezwykle malownicze pasmo górskie położone na granicy polsko-słowackiej. Słyną z przełomu Dunajca, gdzie można podziwiać spektakularne wapienne skały wznoszące się pionowo nad rzeką podczas spływu tradycyjnymi, drewnianymi tratwami.
Najbardziej charakterystycznym szczytem Pienin jest Trzy Korony (982 m n.p.m.), z którego roztacza się jeden z najpiękniejszych widoków w Polsce. Innym popularnym celem wycieczek jest Sokolica (747 m n.p.m.) z charakterystyczną sosną reliktową rosnącą na skale.
W Pieninach warto odwiedzić również średniowieczny zamek w Czorsztynie i renesansowy zamek w Niedzicy, położone malowniczo nad Jeziorem Czorsztyńskim. Region słynie także z tradycyjnej kultury góralskiej i lokalnych specjałów kulinarnych, takich jak oscypek czy kwaśnica.
Góry Stołowe - cuda natury
Góry Stołowe to jedno z najbardziej niezwykłych pasm górskich w Polsce, należące do Sudetów Środkowych. Ich charakterystyczną cechą są płaskie szczyty i pionowe ściany skalne, przypominające gigantyczne stoły – stąd nazwa.
Największą atrakcją Gór Stołowych są tajemnicze labirynty skalne: Błędne Skały i Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m. – najwyższy szczyt pasma). Wędrując wąskimi szczelinami między skałami, można podziwiać fantazyjne formy skalne, którym nadano nazwę nawiązujące do ich kształtu, takie jak "Wielbłąd", "Kwoka" czy "Fotel Pradziada".
W regionie Gór Stołowych znajduje się również uzdrowisko Kudowa-Zdrój z przepięknym Parkiem Zdrojowym oraz kaplica czaszek w Czermnej – jedno z najbardziej niezwykłych miejsc w Polsce, gdzie ściany i sufit wyłożone są ludzkimi czaszkami i kośćmi.
Wskazówki dla turystów
- Przed wyprawą w góry zawsze sprawdź prognozę pogody i dostosuj plan wycieczki do warunków atmosferycznych.
- Zabierz ze sobą odpowiednie wyposażenie: wygodne buty trekkingowe, odzież dostosowaną do zmieniających się warunków, mapę, kompas, latarkę, telefon z naładowaną baterią, apteczkę, wodę i prowiant.
- Poinformuj kogoś o planowanej trasie i przewidywanym czasie powrotu.
- W parkach narodowych poruszaj się wyłącznie po wyznaczonych szlakach i przestrzegaj regulaminu parku.
- Szanuj przyrodę – nie śmieć, nie hałasuj, nie zrywaj roślin, nie płosz zwierząt.
- Najlepszym czasem na wyprawy górskie w Polsce jest okres od maja do października, kiedy szlaki są dostępne, a pogoda sprzyja wędrówkom.
Podsumowanie
Polska ma do zaoferowania znacznie więcej niż tylko Tatry. Każde z opisanych pasm górskich ma swój unikalny charakter, historię i tradycje. Bieszczady zachwycają dzikością i połoninami, Karkonosze surowym pięknem granitowych szczytów, Góry Świętokrzyskie tajemniczą historią, Beskidy rozległością i różnorodnością, Pieniny malowniczym przełomem Dunajca, a Góry Stołowe fantazyjnymi formami skalnymi.
Odkrywanie polskich gór to nie tylko aktywność fizyczna, ale również lekcja geologii, historii, kultury i przyrody. To także sposób na znalezienie spokoju i kontaktu z naturą z dala od zgiełku codziennego życia. Bez względu na to, czy jesteś doświadczonym górołazem, czy początkującym turystą, w polskich górach z pewnością znajdziesz coś dla siebie.
